KONWENCJA HASKA – UPROWADZENIE DZIECKA ZA GRANICĘ

Zdarza się, że rodzic podejmuje drastyczną decyzję wyjazdu z dzieckiem za granicę bez uzgodnienia tego z drugim rodzicem. Zwykle towarzyszy temu przekonanie, że przekroczenie granicy da poczucie bezpieczeństwa i „przewagę” nad drugim rodzicem.

Trzeba wyraźnie powiedzieć, że …

jest to poczucie złudne.

Takim sytuacjom ma przeciwdziałać konwencja dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę sporządzona w Hadze w dniu 25. października 1980 r. (zwana popularnie konwencją haską). Cele konwencja ma dwa:

1. niezwłoczny powrót dziecka do państwa, z którego zostało bezprawnie wywiezione, lub
2. zapewnienie prawa do opieki i odwiedzin określonych przez państwo – stronę konwencji.

O pomoc w sprowadzeniu dziecka z powrotem może się zwrócić KAŻDA osoba (także instytucja, czy organizacja) – nie muszą to być rodzice (choć tak dzieje się najczęściej). Należy dodać, że konwencja nie chroni dzieci powyżej 16 roku życia.

Podstawową zaletą (lub wadą, zależy z jakiego punktu widzenia to oceniać) postępowania jest SZYBKOŚĆ. Zasadniczo sąd powinien podjąć decyzję w ciągu sześciu tygodni (!!!).Jeżeli nie uda się osiągnąć takiego tempa, można żądać od sądu wyjaśnienia powodów zwłoki.

Z własnego doświadczenia mogę powiedzieć, że jest widoczna różnica między szybkością postępowania z konwencji haskiej a „zwykłym”, co nie znaczy, że łatwo jest uzyskać zakończenie sprawy we wskazanym terminie. Pamiętam telefon osoby spoza Krakowa, której postępowanie z konwencji haskiej trwało ponad rok. I to – z punktu widzenia rodzica walczącego o powrót dziecka – jest dramat.

Przez ten czas dziecko najczęściej przystosowuje się do nowych warunków, otoczenia, szkoły, znajomych. To daje osobie bezprawnie wywożącej dziecko cudowną furtkę. Jeżeli „istnieje poważne ryzyko, że powrót dziecka naraziłby je na szkodę fizyczną lub psychiczną albo w jakikolwiek inny sposób postawiłby je w sytuacji nie do zniesienia” sąd nie musi orzec o powrocie dziecka.

To w praktyce najczęstsza broń wykorzystywana w tego rodzaju postępowaniach. Jednym słowem to, co odgrywa niezwykle ważną rolę w boju o zwrot, czy też zatrzymanie dziecka to czas.

W momencie, gdy trwa postępowanie o zwrot dziecka na podstawie konwencji haskiej sądy miejscowe nie mogą orzekać o władzy rodzicielskiej nad dzieckiem. Piszę o tym dlatego, że ta drogą wydaje się czasami nadzieją dla osób wywożących dziecko. Kolejny raz jest to nadzieja złudna. Co więcej, nawet jeżeli w jakiś sposób zostanie wydane orzeczenie dotyczące władzy rodzicielskiej przed orzeczeniem sądu na podstawie konwencji, to nie ma ono wpływu (poza przyczynami takiego orzeczenia) na decyzję sądu orzekającego o powrocie lub pozostawieniu w kraju uprowadzonego dziecka.

Warto dodać, że cel konwencji – powrót dziecka z miejsca wywozu jest osiągnięty nie tylko przez wydanie dziecka wnioskującemu powrót rodzicowi, ale także przez powrót z dzieckiem rodzica, który wywiózł dziecko.